پرسش: طبق جدول صفحه 107 کتاب شیمی دهم، نقطه ی جوش AsH3 از HBr بیشتره. اما هیچ کدام پیوند هیدروژنی ندارند، جرم مولی هاشون با هم برابره و هر دو قطبین. پس علت تفاوت در نقطه جوششون در چیه؟ 
آیا باید مقایسه نقطه جوش AsH3 و HBr رو برای کنکور بدونیم؟

پاسخ:

در رابطه با HBr و AsH3 باید مقایسه شون رو بلد باشید ولی نیازی به دونستن علتش نیست چون علتش فراتر از حد کتاب هست ولی با این حال علتش رو بهتون میگم که ذهنتون بازتر بشه. میدونیم هر چه نیروی جاذبه بین مولکولی در یک مولکول قوی تر باشه، نقطه جوش اون مولکول هم بیشتر هست. نیروهای جاذبه بین مولکولی ای که توی کتاب شیمی دهم بهش اشاره شده یکی پیوند هیدروژنی هست و یکی هم نیروی واندروالسی. اما نکته اینجاست که خود نیروی واندروالسی از انواع مختلفی تشکیل شده مثل نیروی جاذبه دوقطبی-دوقطبی و نیروی لاندون. نیروی جاذبه دوقطبی-دوقطبی فقط بین مولکول های قطبی به وجود میاد ولی نیروی لاندون در همه مولکول ها چه قطبی و چه ناقطبی وجود داره (برای مثال آب ۸۰ درصد نیروی جاذبه بین مولکولیش پیوند هیدرونیه و ۲۰ درصدش نیروی لاندونه).

نقطه جوش AsH3 و HBr خیلی با هم فاصله ندارن ولی به هر حال AsH3 به مقدار اندکی نقطه جوش بالاتری نسبت به HBr داره. اما چرا؟ هم HBr و هم AsH3 مولکول های قطبی هستن و نیروهای جاذبه بین مولکولیشون هم شامل نیروی جاذبه دوقطبی-دوقطبی هست و هم نیروی جاذبه لاندون. نیروی جاذبه دوقطبی-دوقطبی در HBr و AsH3 تقریبا نزدیک به هم هست. اون چیزی که باعث تفاوت در جاذبه بین مولکولی اون ها میشه نیروهای لاندون هست. گفتیم همه مولکول ها (چه قطبی و چه ناقطبی) نیروهای لاندون هم تشکیل میدن. قدرت نیروی لاندون به تعداد کل الکترون ها و منطقه ای که الکترون ها در اون پخش شدن بستگی داره. هر دو مولکول HBr و AsH3 دارای 36 الکترون هستند، اما در AsH3 الکترون ها در یک منطقه بزرگتر پخش شدن و باعث میشن AsH3 نیروهای لاندون قوی تر و در نتیجه نقطه جوش کمی بالاتری نسبت به HBr داشته باشه.